تحلیل انتقادی بر ادبیات اصل ذخیره جزئی با تاکید بر رهیافت موریس آله

چکیده: «بانکداری مبتنی بر اصل ذخیره جزئی» و ساختار عملکردی این شیوه بانکداری، طیف وسیعی از ادبیات اقتصادی را در سده اخیر ایجاد نموده است. مطالعه ادبیات بانکداری با رویکرد تاریخی دامنه اندیشه هایی نوعاً متضاد از سازوکار «پول اعتباری محض» تا «ذخیره صد درصدی پول» را ارائه می کند. نقش مبادلاتی پول به صورت مسکوکات فلزی تا انتشار پول کاغذی توسط دولت و رواج پول اعتباری بدون پشتوانه توسط بانک ها، می تواند حاوی تأثیرات مختلف بر تصوّر ماهیت پول توسط افراد جامعه و به تبع آن کارکردهای متفاوت آن بر اقتصاد باشد. از این رو هدف این رساله تحلیل انتقادی بر نقش بانکداری مبتنی بر اصل ذخیره جزئی در ایجاد ناپایداری اقتصادی و تحلیل عوامل موثر بر کارکرد بانکداری رایج در مسیر بهینه اقتصاد از روش بهینه سازی ریاضی است. بر این اساس در گام اول، دیدگاه های متفاوت و نقد های مطرح در ادبیات بانکداری از کارکرد «بانکداری ذخیره جزئی»، شامل الگوی اعتباری محض، الگوی ذخیره صد درصدی، رویکرد آزاد سازی مالی، الگوی بانکداری محدود و شیوه بانک اسلامی(شهید صدر) مطرح شده است. در گام بعدی به تحلیل انتقادی ادبیات بانکداری مبتنی بر اصل ذخیره جزیی با استفاده بسط دیدگاه موریس آله (با استفاده از فصل «پول و بهره» کتاب مشهور «اقتصاد و بهره» وی) پرداخته شده است. رساله برای اثبات فرضیه دوری از وضعیت تعادلی بهینه و چگونگی اخلال در تثبیت اقتصادی، الگویی بر مبنای مدل تعادلی دیاموند (1965) و مدل نسل های تداخلی ساموئلسن (1958) طراحی کرده است. در این الگو ضمن بیان نحوه خلق اعتبار بانکی و نحوه سودآوری بانک در چارچوب اصل ذخیره جزیی، مدلی بین نسلی از یک جامعه فرضی با دو گروه اجتماعی (متناسب با رجحا ن های مختلف) ارائه کرده است که در دو دوره زمانی زندگی و تنها در یک دوره زمانی کار می کند. نتیجه حداکثر سازی مقید تابع مطلوبیت دو گروه اجتماعی، استخراج توابع مصرف کل، پس انداز کل و موجودی انباشت سرمایه است. با بسط مرتبه اول تیلور حول وضعیت پایای تعادلی مصرف و سرمایه سرانه، نقش بانکداری اصل ذخیره جزئی در پایداری و ناپایداری مدل بررسی شده است. بر این اساس نشان داده شده است که پارامترهای نرخ بهره وام و سپرده بانکی در چارجوب تفاوت های سررسیدی و خلق و محو پول در سازوکار وام دهی، تأثیری به سزا در امکان واگرایی از وضعیت پایا در بستر عملکرد بانکداری مبتنی بر اصل ذخیره? جزئی دارند کلید واژه: پول رسمی، خلق اعتبار، خلق پول از هیچ، بانکداری ذخیره جزئی